Αντώνης Φράγκος
Ο αναρχικός δανδής μάστορας των faits-divers
Χαρακτηριστικός τύπος διανοούμενου στο μεταίχμιο 19ου και 20ού αιώνα, ο Γάλλος Φελίξ Φενεόν, άνθρωπος με πολλές περσόνες: αναρχικός ακτιβιστής, ύποπτος για τρομοκρατικές ενέργειες, κομψευόμενος δανδής, συγγραφέας, δημοσιογράφος και παράλληλα κριτικός τέχνης, μεταφραστής, γκαλερίστας και ταυτόχρονα συλλέκτης μοντέρνων έργων· εκδότης περιοδικών και βιβλίων. Είναι αυτός που ανακάλυψε, μεταξύ άλλων, τον μετα-ιμπρεσιονιστή ζωγράφο Ζορζ Σερά, αυτός που μετάφρασε πρώτος το «Πορτραίτο ενός καλλιτέχνη σε νεαρά ηλικία» του Τζέιμς Τζόις – αυτός που επιμελήθηκε τα χειρόγραφα των «Εκλάμψεων» του Ρεμπώ. Αυτός πλήρωσε τα έξοδα της κηδείας του Πολ Λαφάργκ και οργάνωσε τα γραφτά του τελευταίου. Για να μην αναφερθούμε στην ανάδειξη πρωτοπόρων καλλιτεχνών όπως ο Πολ Σινιάκ, ο Ανρί Ματίς και ο Σαρλ Μποντλέρ· επίσης, αυτός που έφερε στο φως τη λαϊκή τέχνη της Αφρικής και της Ωκεανίας.
Οι «Ιστορίες σε τρεις γραμμές» ήταν η στήλη που κρατούσε ο Φενεόν στην παριζιάνικη εφημερίδα «Le Matin» απ’ τον Μάρτη μέχρι τον Νοέμβρη του 1906. Σε αυτήν ο δαιμόνιος γραφιάς μετέφερε τηλεγραφικά περιστατικά που συνέβαιναν καθ’ όλη την επικράτεια της Γαλλίας: «τριάντα πέντε σκοπευτές από την Βρέστη, οι οποίοι από χαλασμένα αλλαντικά υπέστησαν διαρροή υγρών από κάθε οπή του σώματός τους, έλαβαν χθες φαρμακευτική αγωγή» ή, ακόμη, «στο Μπουσικό, όπου ο Λεσά εργαζόταν ως νοσοκόμος είχε στη διάθεσή του μερικές πανίσχυρες τοξίνες. Ωστόσο προτίμησε να πεθάνει από ασφυξία». Πρόκειται για τα περίφημα faits-divers τα οποία αποτελούν συνδυασμό δημοσιογραφίας και λογοτεχνικής παράδοσης. Αν συνδέσουμε όλα αυτά τα παραθέματα μαζί τότε έχουμε μια ανατρεπτική ερμηνεία της γαλλικής κοινωνίας στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Σκληρή ειρωνεία, υπονομευτικό χιούμορ, κυνισμός σε ένα κυριολεκτικά σκηνικό παραλόγου με ανθρωποκτονίες, άγρια βία, δυστυχήματα, αυτοκτονίες εν μέσω απεργιών και εκρηκτικών μηχανισμών.
Ο Φενεόν πέθανε το 1944 σε ηλικία ογδόντα τριών ετών από καρκίνο του στομάχου. Πιο πριν είχε καταστρέψει όλα τα χειρόγραφά του στα οποία υπήρχαν, κατά πληροφορίες, αρκετά ολοκληρωμένα έργα του.
Πηγή: εφημερίδα Η Εποχή (4/7/2021)