Nella Larsen
Πέρασμα
Μετάφραση: Νίκος Κατσιαούνης
Επιλεγόμενα: Judith Butler
Το Πέρασμα της Νέλα Λάρσεν συγκαταλέγεται στα μείζονα και επιδραστικότερα έργα της αφροαμερικανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, ένα μικρό αλλά πολύτιμο διαμάντι του αμερικανικού μοντερνισμού που κατέχει περίοπτη θέση στην παράδοση της Αναγέννησης του Χάρλεμ και τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίζει πολλές επανεκδόσεις σε ολοένα και περισσότερες γλώσσες.
Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία δύο μαύρων γυναικών που το χρώμα του δέρματος τους επιτρέπει να «περάσουν» για λευκές. Η Αϊρίν Ρέντφιλντ, η οποία ζει μια σχετικά ήρεμη και περιχαρακωμένη ζωή με τον έγχρωμο γιατρό σύζυγο και τα δύο παιδιά της στο πολύχρωμο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης, συναντά τυχαία στην ταράτσα ενός ξενοδοχείου την ριψοκίνδυνη και εκκεντρική Κλερ Κέντρι, την παιδική της φίλη που έχει να δει πάνω από δέκα χρόνια. Η Αϊρίν συνειδητοποιεί ότι η Κλερ έχει απαρνηθεί τις ρίζες της και ζει πλέον σαν λευκή, έχοντας παντρευτεί έναν πλούσιο ρατσιστή λευκό άντρα που μισεί τους έγχρωμους ανθρώπους και αγνοεί την πραγματική της ταυτότητα. Η επανασύνδεση θα δημιουργήσει μια αλλόκοτη ζεύξη ανάμεσα στις δύο φίλες. Οι διαφορετικές ζωές και οι αποκλίνουσες αντιλήψεις διασταυρώνονται και διαπλέκονται ασκώντας η μία στην άλλη μια παράξενη έλξη και μια μυστηριώδη γοητεία. Η συνάντηση, όμως, θα αποδειχθεί μοιραία και θα τις σφραγίζει ανεξίτηλα.
Πολλοί μελετητές του έργου της Λάρσεν θεωρούν ότι ο τίτλος παραπέμπει στην «τραγική μουλάτα», τον στερεοτυπικό χαρακτήρα της μαύρης λογοτεχνίας που ενσάρκωνε τις απόπειρες των ανοιχτόχρωμων μαύρων γυναικών για φυλετική μετάβαση, δηλαδή να «περάσουν» για λευκές και έτσι να αποφύγουν τον ρατσισμό και να ελπίσουν στην κοινωνική ανέλιξη. Διάσημο πλέον για τον περίτεχνο τρόπο με τον οποίο καταφέρνει να αποτυπώσει τις ψυχολογικές μεταστροφές και τις εσωτερικές συγκρούσεις των δύο ηρωίδων αλλά και για το ανατρεπτικό του τέλος, το Πέρασμα αποτελεί, μεταξύ άλλων, μια κριτική εξερεύνηση πάνω στις ταυτότητες της φυλής, του φύλου, της τάξης και της γυναικείας σεξουαλικότητας.
