Hermann Broch
Ο θάνατος του Βιργιλίου
Μετάφραση – Επιλεγόμενα: Σοφία Αυγερινού
Σεπτέμβριος του έτους 19 π.Χ. Ο Οκταβιανός Αύγουστος, ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας και θεμελιωτής της Pax Romana, φτάνει στο λιμάνι του Βρενδήσιου, με τελικό προορισμό την αιώνια πόλη, όπου πρόκειται να γιορτάσει τα γενέθλιά του. Μαζί του ταξιδεύει ο Βιργίλιος, ο ποιητής της Αινειάδας, ήδη καταπονημένος και βαριά άρρωστος. Η συνείδησή του, εν μέσω πυρετού και παραισθήσεων, βασανίζεται από την ιδέα να καταστρέψει το έπος με το οποίο ύμνησε το μεγαλείο της Ρώμης. Το πέρασμά του από τα στενά της πόλης, η συνομιλία με έναν δούλο, έναν γιατρό, δυο λόγιους φίλους του και τον ίδιο τον αυτοκράτορα θα φέρουν στο φως τις αμφιβολίες του ετοιμοθάνατου Βιργιλίου για την πορεία της ζωής του, τις ενστάσεις του για την τέχνη και την πολιτική, τον αναστοχασμό του για τον πολιτισμό και την επιστήμη, την αμφισβήτηση της ομορφιάς έναντι του καθήκοντος, τη νοσταλγία για μια χαμένη πατρίδα που λέγεται αγάπη.
Με το αριστούργημά του Ο θάνατος του Βιργιλίου ο Χέρμαν Μπροχ μάς παραδίδει ένα μνημειώδες ορόσημο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα, ένα μοναδικό στο είδος του λυρικό έργο που επέδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση και την εξέλιξη του νεωτερικού μυθιστορήματος. Πρόκειται για ένα λογοτεχνικό πανόραμα που συνδυάζει την αφήγηση και το δράμα, την ποίηση και τον στοχασμό, οδηγώντας τη γλώσσα στα όριά της, καθώς επιχειρεί, σαν άλλος ψυχοπομπός, να συνοδεύσει τον Βιργίλιο στην πορεία του προς τον θάνατο.
«Ο Βιργίλιος του Μπροχ είναι ένα από τα πλέον ασυνήθιστα και τολμηρότερα πειράματα με την ευέλικτη μορφή του μυθιστορήματος».
‒Τόμας Μαν
«Ο Θάνατος του Βιργιλίου είναι ένα από τα πιο μεγάλα και απρόσιτα έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του αιώνα μας. Είναι μια αποκάλυψη του θανάτου, αλλά και της ίδιας της λογοτεχνίας. Ο Μπροχ εξωθεί τη γλώσσα στα απώτατα όριά της, την αναγκάζει να εκφράσει αυτό που φαινομενικά δεν μπορεί να εκφραστεί».
‒Ελίας Κανέτι
