Πολ Ρικέρ – Κορνήλιος Καστοριάδης
Διάλογος για την ιστορία και το κοινωνικό φαντασιακό
Μετάφραση: Σωτήρης Σιαμανδούρας
Ο Πολ Ρικέρ και ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξαν δύο σημαντικές μορφές της σκέψης και της φιλοσοφίας του προηγούμενου αιώνα. Ο διάλογος που παρουσιάζεται στην παρούσα έκδοση έγινε στο πλαίσιο της ραδιοφωνικής εκπομπής Le bon plaisir στις 9 Μαρτίου 1985, όταν ο Ρικέρ προσκάλεσε τον Καστοριάδη σε μια δημόσια συζήτηση γύρω από θέματα και προβληματικές που απασχολούν από κοινού τους δύο στοχαστές. Το κοινωνικό φαντασιακό, η ανθρώπινη δημιουργία, η φαντασία, η ιστορία, ο μετασχηματισμός της κοινωνίας είναι μερικά από τα θέματα τα οποία θίγονται στον μεταξύ τους διάλογο…
“Αξίζει να σημειωθεί ο ιδιαίτερος τόνος της συνομιλίας. Σαν τις μπάλες του μπιλιάρδου, οι απαντήσεις του Ρικέρ και του Καστοριάδη πότε διασταυρώνονται, πότε συγκρούονται, πότε συγκλίνουν, για να αποκλίνουν αμέσως περισσότερο. Ενώ η συζήτηση είναι “ζωντανή”, δεν χάνει ποτέ -ακόμα και στις πιο μεγάλες διαφωνίες- τον φιλικό της χαρακτήρα. Αναγνώστες ο ένας του άλλου, ποτέ δεν έκρυψαν την αμοιβαία τους εκτίμηση. Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος σε κάθε ζωντανή συζήτηση είναι ο κατακερματισμός, αξιοσημείωτο είναι ότι από την αρχή μέχρι το τέλος τονίζεται ένα και μοναδικό θέμα: Μπορούμε να μιλάμε για ιστορική δημιουργία ή μήπως κάθε νέα ανθρώπινη παραγωγή προέρχεται από προϋπάρχουσες ιστορικές μορφές; Αν και η προβληματική είναι αρκετά κλασική για τη θεωρία της ιστορίας, η σημασία αυτής της συνέντευξης έγκειται στο πλήθος επιχειρημάτων και παραδειγμάτων (από την ιστορία της λογοτεχνίας, των τεχνών, των επιστημών, της φιλοσοφίας, αλλά και από την κοινωνική και πολιτική ιστορία) που χρησιμοποιούν συνομιλητές για να στηρίξουν τη θέση τους”.
